Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego

W Polsce, podstawowym aktem prawnym regulującym zasady wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego jest Ustawa z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego.

Jak zostać tłumaczem przysięgłym?

Zgodnie z Art. 2.1 w/w ustawy, tłumaczem przysięgłym może zostać osoba, która:

– jest obywatelem polskim, lub obywatelem jednego z państw członkowskich UE, lub też jednego z państw członkowskich EFTA. Tłumaczem przysięgłym w Polsce może zostać ponadto obywatel Szwajcarii lub też innego państwa, pod warunkiem, iż zgodnie z prawem Unii Europejskiej, osoba taka posiada prawo do podjęcia zatrudnienia lub samozatrudnienia w Polsce.

– posiada znajomość języka polskiego;

– ma pełną zdolność do czynności prawnych;

– nie była karana;

– posiada wykształcenie wyższe;

– złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin na tłumacza przysięgłego;

Egzamin na tłumacza przysięgłego

Egzamin na tłumacza przysięgłego przeprowadzany jest przez Państwową Komisję Egzaminacyjną, której członkowie są powoływani i odwoływani przez Ministra Sprawiedliwości.

Egzamin na tłumacza przysięgłego obejmuje:

– część pisemną: tłumaczenie z języka polskiego na język obcy oraz z języka obcego na język polski;

– część ustną: tłumaczenie z języka polskiego na język obcy oraz z języka obcego na język polski;

Uważa się, iż kandydat na tłumacza przysięgłego zdał egzamin na tłumacza przysięgłego, jeżeli uzyska on pozytywne oceny zarówno z części pisemnej, jak i ustnej.

Przystąpienie do egzaminu na tłumacza przysięgłego wiąże się z uiszczeniem opłaty egzaminacyjnej przez kandydata na tłumacza przysięgłego. Wysokość opłaty, którą ponosi kandydat na tłumacza przysięgłego określana jest przez Ministra Sprawiedliwości.

Po złożeniu egzaminu na tłumacza przysięgłego z wynikiem pozytywnym, kandydat na tłumacza przysięgłego składa ślubowanie, a następnie zostaje wpisany na listę tłumaczy przysięgłych. Aktualna lista tłumaczy przysięgłych znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości w zakładce ‘Rejestry i Ewidencje’.

Uprawnienia tłumacza przysięgłego

Do podstawowych uprawnień tłumacza przysięgłego należy sporządzanie poświadczonych (tzw. „przysięgłych”) tłumaczeń z języka obcego na polski oraz z polskiego na język obcy. Tłumacz przysięgły może również poświadczać tłumaczenia sporządzone przez inne osoby.

Tłumacz przysięgły jest również uprawniony do poświadczania odpisów dokumentów w języku obcym.

Ponadto, tłumacz przysięgły jest uprawniony do dokonywania tłumaczeń ustnych.

Tłumacz winien wykonywać swoje uprawnienia ze szczególną starannością, z zachowaniem bezstronności.

Zgodnie z art. 15 ustawy, bez ważnych przyczyn, tłumacz przysięgły nie może odmówić dokonania tłumaczenia na żądanie uprawnionych organów.

Z wyjątkiem wynagrodzenia za tłumaczenia przysięgłe wykonane na rzecz uprawnionych organów, wynagrodzenie tłumacza przysięgłego ustalane jest na podstawie umowy pomiędzy zleceniodawcą a danym tłumaczem przysięgłym.

Stawki wynagrodzenia za tłumaczenia przysięgłe wykonywane na rzecz uprawnionych organów ustalane są przez Ministra Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia.

Repertorium czynności tłumacza przysięgłego

Tłumacz przysięgły zobowiązany jest do prowadzenia repertorium, w którym odnotowuje on informacje dotyczące danego zlecenia, takie jak: data przyjęcia i zwrotu dokumentu, oznaczenie zleceniodawcy, opis dokumentu, rodzaj czynności, język tłumaczenia, liczba stron tłumaczenia oraz liczba wydanych egzemplarzy. Repertorium tłumacza przysięgłego winno również zawierać opis tłumaczenia ustnego oraz informacje o pobranym wynagrodzeniu za tłumaczenie, a także informacje o odmowie wykonania tłumaczenia na rzecz uprawnionych organów.

Pieczęć tłumacza przysięgłego

Tłumacz przysięgły dokonuje poświadczenia tłumaczenia przykładając swoją pieczęć, zawierającą jego imię i nazwisko, pozycję na liście tłumaczy przysięgłych oraz identyfikację języka, w zakresie którego posiada on uprawnienia do wykonywania tłumaczeń przysięgłych.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego

W Rozporządzeniu z dnia 24.01.2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego, Minister określił stawki wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego wykonane przez niego na rzecz sądu, prokuratury, Policji, a także organów administracji publicznej.

W przypadku języka angielskiego, stawka za sporządzenie tłumaczenia poświadczonego wynosi:

– za stronę tłumaczenia na język polski – 23 zł

– za stronę tłumaczenia z języka polskiego – 30,07 zł

Jeżeli tłumaczony tekst zawiera terminologię specjalistyczną lub też tłumaczenie jego jest utrudnione z uwagi na sporządzenie pismem odręcznym lub też złą jakość kopii, powyższa stawka za tłumaczenie podwyższana jest o 25%.

Stawka za sprawdzenie i poświadczenie tłumaczenia wykonanego przez inną osobę, to 50% stawki określonej za tłumaczenie.

Stawka za sprawdzenie i poświadczenie odpisu dokumentu w języku obcym, to 30% stawki określonej za tłumaczenie.

Stawka za tłumaczenie ustne: stawka za stronę tłumaczenia + 30%, zaś w postępowaniu przyspieszonym + 100%.

Za stronę obliczeniową tłumaczenia przysięgłego przyjmuje się 1125 znaków ze spacjami.

W swoim rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2009 r., Minister Sprawiedliwości zmienił rozporządzenie w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego, dodając zapis, iż w przypadku tłumaczy będących płatnikami VAT, stawki za wykonanie tłumaczenia, podwyższone zostają o obowiązującą stawkę podatku VAT.

Egzamin na tłumacza przysięgłego w pigułce

Kwestia zasad przeprowadzania egzaminu na tłumacza przysięgłego uregulowana została w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24.01.2005 w sprawie szczegółowego sposobu przeprowadzenia egzaminu na tłumacza przysięgłego.

Egzamin przeprowadzany jest przez Państwową Komisję Egzaminacyjną, zaś kandydat na tłumacza przysięgłego informowany jest o jego miejscu i terminu na co najmniej 21 dni przed wyznaczoną datą egzaminu.

Jeżeli chodzi o informacje praktyczne, to w trakcie egzaminu na tłumacza przysięgłego, kandydat nie może korzystać z żadnych materiałów pomocniczych, za wyjątkiem przyniesionych przez siebie słowników.

Część pisemna trwa 4 godziny i obejmuje tłumaczenie:

– 2 tekstów z języka polskiego na język obcy

– 2 tekstów z języka obcego na język polski

W każdej parze językowej, jeden z tekstów do tłumaczenia jest tekstem o charakterze urzędowym lub prawniczym.

Do części ustnej egzaminu na tłumacza przysięgłego mogą przystąpić kandydaci na tłumacza przysięgłego, którzy uzyskali pozytywny wynik z części pisemnej egzaminu.

Część ustna obejmuje:

– tłumaczenie konsekutywne z języka polskiego na język obcy 2 tekstów, w tym jednego o charakterze urzędowym lub prawniczym

– tłumaczenie a vista z języka obcego na język polski 2 tekstów, w tym jednego o charakterze urzędowym lub prawniczym.

Opłata egzaminacyjna

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dn. 24.01.2005 r. w sprawie wysokości opłaty egzaminacyjnej ponoszonej przez kandydata na tłumacza przysięgłego, opłata egzaminacyjna wynosi 800 zł.